Suchergebnisse

The process of changes in systems of post-secondary education in several West European countries was initiated by the national governments in the 1960s. The task assigned then to the universities, i.e. to provide training conformable to the demands of the labour market and thus to assist with achieving social and economic aims set by the governments, is still valid. This paper presents results of the reforms of educational systems in selected countries. Its first part gives the general background of the reforms. Opinions about the effects of the changes are equivocal. The development of institutions of higher learning, greater accessibility of it and the increase of the number of students are considered as positive. Still, in the assessments of quality the opinion prevails that the changes have brought about mediocre effects as compared with what had been intitially intended. The most frequently cited reason why the governmental projects of reforms failed is the way in which institutions of higher learning respond to external inspirations of changes; it is said that the conservative system of academic education can be reformed only through self-regulation processes. The final effect of reforms is also strongly affected by educational aspirations of young people, which depend neither on the nature of governmental initiatives nor on traditional educational preferences of the universities. The author illustrates the above statements with selected aspects of the reforms of educational systems in Germany and France and with the effects of the introduction of preferential points into the system of new students recruitment in Poland in the 1960s. Her presentation of the problem from one side only is intended to provoke a wider debate. Ewa Chmielecka Catalogue ; Zapoczątkowany w latach sześćdziesiątych proces zmian w systemach kształcenia ponadśredniego wielu krajów Europy Zachodniej został zainicjowany przez rządy tych krajów, a podjęte w tym czasie próby włączenia uniwersytetów do realizacji społecznych, a zwłaszcza ekonomicznych celów polityki rządowej poprzez podporządkowanie kształcenia uniwersyteckiego wymaganiom rynku pracy, trwają w zasadzie do dziś. W licznych opracowaniach, powstałych z inicjatywy znaczących organizacji międzynarodowych, podkreśla się jednakże ograniczoną efektywność dotychczasowych działań w tym zakresie. Ten punkt widzenia przeważa w ocenach dokonywanych w kategoriach jakościowych. Rozwój instytucji wyższego wykształcenia, zwiększenie dostępności studiów i skokowy przyrost liczby studiujących powoduje, że w wielu ocenach przeważają akcenty pozytywne. Zasadniczo odmienny ton w poglądach na temat jakościowych wyników dokonywanych zmian sprawia, że generalnie traktowane są jako "mieszanina sukcesu i niepowodzenia" (Cerych, Sabatier 1986). Główny powód niejednoznaczności ocen wynika stąd, że skutki społeczne - istotny aspekt reform studiów wyższych wielu krajów - nie dają się ująć w kategoriach jakościowych (Husen 1990; Skóldberg 1991). Wśród najczęściej wymienianych powodów niepowodzeń rządowych projektów reform jest sposób reagowania instytucji wyższego wykształcenia na inspiracje dotyczące zmian przychodzących z zewnątrz: system kształcenia akademickiego, jako konserwatywny i z natury niepodatny na wpływy otoczenia, może być reformowalny wyłącznie poprzez procesy samoregulacji (Vught 1989). Istotny wpływ na efekt wdrożeń nowych rozwiązań mają ponadto aspiracje edukacyjne młodzieży, przeważnie niezależne zarówno od charakteru rządowych inicjatyw, jak i od tradycyjnych, edukacyjnych preferencji uczelni. W artykule przedstawiono przykłady, które mogą być poparciem powyższych twierdzeń. Zamierzoną jednostronność spojrzenia na problem traktujemy jako wstęp do szerszej dyskusji.

The article describes the more important quality assurance projects in higher education that originated in Poland in 1993-1998. The thesis that in most of the countries of Central and Eastern Europe accreditation agencies are a substitute for central control of the state over higher education is discussed on selected examples of Solutions to the quality monitoring problem existing in those countries. On the basis of studies, observations and results of the discussion that has been going on for many years in the academic community, the author sketches possible scenarios of development and changes in the conceptions being implemented today. The expression optima, I solution here means a solution that perhaps to a lesser degree results from an analysis of real needs, but is the one that has a chance of being accepted by the academic community. ; W artykule zostały przedstawione ważniejsze projekty systemów zapewniania jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym, powstałe w Polsce w latach 1993-1998. Teza, iż w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej agencje akredytacyjne stanowią substytut centralnej kontroli państwa nad szkolnictwem wyższym omawiana jest na wybranych przykładach istniejących w tych krajach rozwiązań problemu monitorowania jakości. Na podstawie badań, obserwacji oraz wyników dyskusji toczącej się od wielu lat w środowisku akademickim autorka wskazuje na możliwe scenariusze rozwoju i zmian obecnie wdrażanych koncepcji. Przedstawia również własną propozycję optymalnego rozwiązania problemu. Określenie optymalne rozwiązanie oznacza tu w istocie rozwiązanie, które może w mniejszym stopniu wynikać z realnej analizy potrzeb, ale za to ma szanse akceptacji przez środowisko akademickie.

W artykule przedstawiono występujące w literaturze przedmiotu główne nurty rozważań problemu innowacji w szkolnictwie wyższym, ze szczególnym uwzględnieniem innowacji edukacyjnych. Omówione zostały trzy zagadnienia: 1) podstawowe pojęcia dotyczące innowacji, 2) konsekwencje dla zmian struktury organizacyjnej szkolnictwa wyższego oraz 3) czynniki wpływające na powodzenie innowacji. Tezę, iż szanse akceptacji przez środowisko akademickie mają te nowe idee, które wyrastają ze znajomości specyfiki, zakresu oraz warunków podatności na zmiany instytucji szkolnictwa wyższego, przedstawiono na przykładzie reform systemowych, wprowadzonych w krajach Europy Zachodniej pod koniec lat sześćdziesiątych oraz w latach osiemdziesiątych. Zmiany w szkolnictwie wyższym, inicjowane wewnątrz instytucji szkolnictwa wyższego i najwyraźniej widoczne na poziomie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni, zostały zilustrowane wynikami badań przeprowadzonych w Polsce w latach 1993-1995. ; The article presents the main directions of Solutions of the problem of innovations in higher education appearing in the literature of the subject, with special consideration of educational innovations. Three issues were discussed: (1) the main concepts concerning innovations, (ii) consequences for the introduction of changes in the organisational structure of higher education, and (iii) factors influencing the success of innovation. Examples of systemic reforms carried out in the countries of Western Europe towards the end of the sixties and in the eighties were used to illustrate the thesis that those new ideas have chances of being accepted by the academic community that arise from knowledge of the specific nature, scope and conditions of susceptibility to changes of higher education institutions. The findings of studies conducted in Poland in 1993-1995 served to illustrate changes in higher education initiated within higher education institutions and visible on the level of the basis organisational units of those institutions.